Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Lipiec


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Biurko damskie z rozkładaną płytą

Czas powstania: pocz. XIX w.
Materiał i technika: drewno, mosiężne nakładki, intarsja, snycerka, stolarka
Wymiary: wysokość - 90 cm, szerokość - 69 cm, głębokość - 38 cm

Biurko damskie znajdujące się w zbiorach Muzeum Powiatowym w Nysie, pochodzi ze zbiorów pana Neumana z Paczkowa i zostało wpisane do muzealnego inwentarza w 1951 r.
Mebel został poddany restauracji, przywrócono mu pierwotne walory estetyczne i ekspozycyjne. Przeprowadzono pełną konserwację, zgodnie z zasadami panującymi w konserwacji obiektów muzealnych. Wszelkie czynności związane z naprawami, uzupełnieniami zostały wykonane jak najmniejszym kosztem oryginalnej substancji zabytkowej. Materiały użyte przy konserwacji obiektu są materiałami odwracalnymi.
Prezentowane biurko damskie jest meblem skrzyniowym, osadzonym na czterech długich nogach, połączonych za pomocą czterobocznych płytek – rodzaj impostu. Nogi w kształcie odwróconych obelisków zakończone są spłaszczonymi kulkami, u góry zdobione rzeźbionymi nakładkami roślinno-kwiatowymi, w formie podwieszonego wianka. Płyta wierzchnia rozkładana na zewnętrznej stronie udekorowano intarsją w asymetrycznie stylizowanej formie roślinno-kwiatowej ujmującej w owalu antyczny wazon. Intarsja utrzymana jest w kolorach jasnego forniru, brązu, zmurszałej zieleni. Płyta wierzchnia zamykana na klucz, kluczyna obwiedziona paciorkową mosiężną nakładką. Pod płytą wierzchnią usytuowane po bokach graniaste wysuwane cokoliki. Poniżej szufladka zamykana na klucz z ozdobną mosiężną nakładką.
Niegdyś produkowano różnego rodzaju meble służące do pisania, z przeznaczeniem dla danej grupy społecznej. Stosunkowo niewielki odsetek społeczeństwa potrafił czytać i pisać, a ci, którzy posiedli tę umiejętność, prowadzili bardzo bogatą korespondencję. Epistolografia to umiejętność, którą kształtowały panie w XVIII i XIX w., zasiadające przy delikatnych stolikach z jedną lub z dwoma szufladami pod blatem i nadstawką mieszczącą rożnego rodzaju przegródki, małe szufladki i skrytki. W przeciwieństwie do nich, mężczyźni zasiadali przy biurkach związanych przede wszystkim z pracą. Chociaż biurko kojarzone było właśnie z pracą mężczyzn, to jednak w języku francuskim słowo „bureau” odnosi się do każdej formy stołu do pisania. W Anglii termin ten stosowany był zarówno do mebli zwanych sekreterami, jak i do biurek oraz kabinetów z wewnętrznymi szufladami lub schowkami, które zakrywała skośnie ułożona płyta, służąca po opuszczeniu do pisania. Te eleganckie w formie damskie biureczka wyrabiano od połowy XVIII do początków XX w. Pierwsze sekretery były meblami przenośnymi, ponieważ posiadały uchwyty. Składały się z dwóch części: górnej - maskującej połączenia profilowaną listwą oraz dolnej. W późniejszym okresie sekretery wykonywane były już jako jedna bryła, niemniej jednak profilowana dekoracyjna listwa utrzymała się aż do ok. 1720 r. Należały zaznaczyć, że nóżki i uchwyty oryginalnych sekreter kształtowane były według stylu obowiązującego w danym okresie. Pierwsze sekretery wspierały się na nóżkach o kształcie spłaszczonej kuli, które z czasem zmieniły się na modne proste nóżki o kwadratowym profilu., by ponownie wrócić do nóżek przypominających kule. Zamykane płyty sekretery mogły być podpierane na różne sposoby: poprzez ruchome podpórki, częściowo wysuniętą górną szufladę, a także przez ruchome wsporniki ramowe, tzw. nogi wrota. Często elementy uchylne zamykające, czyli płyty robocze, były pięknie zdobione markieterią (franc. marquetrie), złożoną z motywów figuralnych lub zaczerpniętych z natury. Układana była z różnych materiałów: forniru, masy perłowej, kości słoniowej, kamieni półszlachetnych. Biurka typowo angielskie sprzed 1725 r. identyfikowały się prostokątną podstawą z dwiema obszernymi oraz dwiema mniejszymi szufladami, a także uchylną płytą roboczą. Zazwyczaj konstrukcja była sosnowa, tylko niektóre prowincjonalne meble posiadały konstrukcję dębową okleinowaną orzechem. Natomiast biurka angielskie sprzed 1740 r., odznaczające się dodatkową nadstawą lub jej pozbawione, charakteryzowały się jednoczęściowym podzespołem osadzonym na prostych kabriolowych nóżkach. W grupie biurek francuskich dominowały w okresie przed 1760 r. tzw. „bureau plat”. Z kolei styl Ludwika XV odznaczał się płynnością linii, czasami brakiem szuflad lub też dodawanym samodzielnym meblem tzw. kartonierą, która stała obok bądź była stawiana na blacie - wyposażona w szuflady i półki na dokumenty. Z czasem mebel nabierał surowości. Pojawiły się dekoracyjne okucia ze złoconego brązu. Lata 40. XIX wieku to czas, w którym pojawiły się ciężkie biurka z okuciami na wzór egipski lub klasyczny, wsparte na kolumnowych podporach.
Opisywane biurko można podziwiać na drugim piętrze Muzeum Powiatowego w Nysie, w jednej z sal ekspozycji stałej „Sztuka i rzemiosło artystyczne od XVI do XIX wieku”.

Literatura:
Karta inwentarzowa Muzeum Powiatowego w Nysie, MNa/RA 2111
Antyki. Poradnik Kolekcjonera, Warszawa 2010, str. 170,174.
Atterbury P., Tharp L., Wielka Encyklopedia Antyków, Warszawa 1995, s. 222.
Oprac. Wioletta Szydłowska