Trzy portrety księcia Albrechta Hohenzollerna (XIX w.)
Jako obiekt miesiąca w marcu są prezentowane trzy obrazy przedstawiające księcia Albrechta Hohenzollerna, pochodzące z kolekcji Hohenzollernów w Kamieńcu Ząbkowickim. Pierwszy portret w ujęciu całopostaciowym ukazuje księcia jako jeźdźca na koniu, dwa kolejne w ujęciu frontalnym do wysokości pasa. Obrazy zostały wykonane w różnym okresie życia księcia, na co wskazują zarówno zmiany fizjonomii jak i cechy umundurowania.
Pierwszy z portretów przedstawia księcia w trakcie jazdy konnej i wydaje się być mniej oficjalny od kolejnych. Obraz ma wymiary 70 x 40 cm, malowany jest techniką olejną na płótnie. Kompozycja obrazu jest centralna, na osi ukazana jest postać księcia Albrechta na koniu o umaszczeniu siwym jabłkowitym (jasne plamki). Książę ubrany jest w mundur majora pruskiego w kapeluszu o nazwie bikorn. Jeździec sportretowany został w plenerze, na tle drzew skraju lasu. Albrechtowi towarzyszą dwa biegnące w pobliżu psy, na drugim planie, zza drzew wyłania się kolejny jeździec. Scena ujęta jest swobodnie, sprawia wrażenie zatrzymanej w kadrze (trucht konia księcia, biegnące psy, cwałujący jeździec na drugim planie). O mniej oficjalnym charakterze portretowanego mogą świadczyć dwa brakujące lub niedopięte guziki munduru. Gama barwna obrazu jest bardzo rozbudowana, oscyluje wokół brązów, ugrów, błękitów, zieleni, szarości i bieli z akcentami czerwieni w obrębie mundurów jeźdźców. Kolorystyka traktowana jest walorowo ze zróżnicowanym światłocieniem, nadając głębi i przestrzenności ukazanej scenie. Obraz był malowany bardzo starannie, z wiernym oddaniem szczegółów zarówno postaci Albrechta, jak i dosiadanego ogiera, a także towarzyszących mu psów oraz listowia.
Dwa kolejne portrety w ujęciu frontalnym, przedstawiają księcia w mundurze oficerskim. Obrazy są do siebie zbliżone, zarówno w układzie kompozycyjnym jak i kolorystycznym. Oba przedstawienia zamknięte są w owalu, na szaro-niebieskim tle. Malowane techniką olejną na płótnie, mają takie same wymiary: 38 x 29 cm. Ukazują księcia w różnym wieku, o czym świadczy fizjonomia portretowanego - koloryt skóry, zmarszczki na twarzy, rodzaj wąsa. Kolorystka obrazów utrzymana jest w odcieniach granatu, błękitu i szarości z wyraźnym akcentem czerwieni i ugrowej szarfy zawieszonej skośnie wzdłuż piersi księcia. Portrety malowane są bardzo starannie, z wiernym oddaniem detali ubioru, kolorytu, a nawet przebarwień skóry. Swobodniej i płasko potraktowane jest tło, które zdradza pociągnięcia pędzla, tym samym nie jest tak dopracowane jak przedstawienie samej postać.
Na pierwszym portrecie sylwetka jest zwrócona w prawą stronę, ze wzrokiem skierowanym na widza. Twarz księcia jest młoda, z delikatnym, prostym i jasnym wąsem, jest ubrany w mundur regimentu ułanów gwardii w stopniu podpułkownika z charakterystycznym czako na głowie. Na piersi ma zawieszony pruski order orła czarnego z gwiazdą i szarfą, a także krzyż orła czerwonego i wojskowy krzyż zasługi.
Na kolejnym portrecie sylwetka Albrechta jest zwrócona lekko w lewą stronę z twarzą ukazaną z półprofilu ze wzrokiem zwróconym w prawą stronę, wpatrzonym w dal. Twarz księcia jest dojrzała, z bujnym i ciemnym, lekko zawiniętym w górę wąsem. Jest w stopniu pułkownika, ma na sobie mundur dragonów z charakterystycznym hełmem (pickelhaube – wprowadzony po 1842 r.). Na piersi portretowanego są zawieszone trzy ordery: na łańcuchu order komandorski Hohenzollernów, na lewej piersi pruski order orła czarnego z gwiazdą i szarfą, i ostatni, nieco przesłonięty szarfą, krzyż orła czerwonego.
Nie znamy datowania obrazów, ale na podstawie biografii, cech fizycznych i cech munduru księcia można datować następująco kolejne portrety: - na koniu, na lata 1828-1835, - portret księcia w stopniu podpułkownika, na lata 1835-1842, - portret w mundurze pułkownika i w pickelhaubie, na lata 1843-1852. A zatem portrety przedstawiają kolejne ważne fazy w życiu pruskiego księcia i generała Friedricha Heinricha Albrechta (1809-1872), który był ostatnim, dziewiątym dzieckiem pruskiej pary królewskiej Fryderyka Wilhelma III i Luizy Mecklemburg-Streliz. Jego brat Wilhelm I był królem pruskim, a od 1871 r. pierwszym cesarzem niemieckim. Albrecht, zgodnie z tradycją, w wieku 10 lat wstąpił do służby wojskowej w stopniu młodszego porucznika (brak polskiego odpowiednika), do regimentu pieszego gwardii, by następnie już do końca życia służyć w kawalerii. W 1852 r. uzyskał stopień generała kawalerii. W czasie wojny prusko-austriackiej (1866) jego jednostka została skierowana do Nysy, by następnie wziąć udział w bitwie pod Sadovą. Daje to podstawę do przypuszczenia, że sam książę również w tym czasie przebywał w Nysie. Pod koniec życia wziął udział w wojnie prusko-francuskiej (1870-1871) jako dowódca 4 Dywizją Kawalerii. Zmarł jako generał-pułkownik i szef 1 Pułku Dragonów, który do 1918 r. nosił jego imię.
W roku 1830 Albrecht poślubił księżniczkę niderlandzką Mariannę Orańską. Nieudany związek zakończył się w 1849 r. rozwodem. Zanim to nastąpiło, książęca para rozpoczęła w 1838 r. budowę jednaj z najokazalszych rezydencji na Śląsku - pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim. Budowa była kontynuowana do 1872 r., z przerwami w latach 1848-1853 i 1866, podyktowanymi problemami osobistymi i wydarzeniami politycznymi. Po śmierci księcia pałac odziedziczył jego syn - również Albrecht Hohenzollern, marszałek niemiecki i książę Brunszwiku. Jego następcą był Friedrich Heinrich, a następnie, do 1945 roku, Waldemar Hohenzollern. Zawierucha wojenna rozproszyła bogate zbiory dzieł sztuki zgromadzone w Kamieńcu Ząbkowickim. Niewielka ich część, w tym opisane portrety, w 1962 r. rewindykowano z ówczesnej Czechosłowacji, następnie w 1963 r. decyzją Ministra Kultury i Sztuki przekazano do Muzeum w Nysie.
