Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Styczeń


Powiększenie

Zegar kominkowy 

Czas powstania: XVIII w.
Wymiary: wysokość - 88 cm, szerokość - 44 cm
Materiał i technika: drewno, mosiądz, brąz, emaliowana blacha, szkło

Wkraczamy w 2012 rok. Koniec roku oraz początek kolejnego to zawsze czas podsumowań, najlepszy moment do tego by przeprowadzić bilans, zadumać się nad tym, co udało nam się osiągnąć, jak również wspomnieć te z naszych zamiarów, które nam się nie powiodły. Może to rodzić w nas delikatne poczucie smutku czy melancholię, ale oto rozpoczyna się nowe, świętujemy Sylwestra, witamy Nowy Rok, wchodzimy w niego z uśmiechem na ustach, w atmosferze dobrej zabawy, z nadziejami, planami, marzeniami. Życząc wszystkim spełnienia marzeń, realizacji planów i wszelkiego powodzenia, prezentujemy Państwu obiekt, który i w minionych epokach odmierzał czas. XVIII-wieczny, rokokowy zegar, którego tykające wskazówki nieodłącznie przynosiły ludziom chwile szczęścia, oczekiwania, spełnienia jak i smutku, zwątpienia, czasami bólu.
Prezentowany zegar uderza niezwykłą dekoracyjnością, finezją form, bogactwem i przepychem, tak charakterystycznym dla czasu późnego baroku. Zegar w czworograniastej, drewnianej obudowie w formie szafki o falistych krawędziach, stoi na esowato wygiętych nogach. Nogi w kształcie spłaszczonych fragmentów liści akantu, wykonane zostały z brązu. Wszystkie naroża i krawędzie ozdobiono brązowymi, plastycznymi nakładkami w formie stylizowanych liści i wstęg. Trzy ścianki szafki zegara obłożono szylkretem barwy brązowo-bordowej i inkrustowano misterną arabeską wyciętą w mosiężnej blaszce. W obu ściankach bocznych szafki ażurowa kratka mosiężna, osłonięta od spodu tkaniną w kolorze bordowym. Lico zegara osłaniają szklane drzwiczki w oprawie z brązu, zdobione w dolnej części ażurową nakładką z motywem kokardki, liści laurowych, księgi, lunety, kuli, a także dużej litery A. Tarcza zegara biała, emaliowana z polami godzin i minut oprawionymi w repusowany ozdobnie mosiądz. Dwie wskazówki oraz dwa otwory naciągu. Całość wieńczy waza na nóżce z girlandami z liści dębu.
Pierwotnym miejscem gdzie tego typu zegary prezentowano były kominki. Omawiany zabytek został najprawdopodobniej zrobiony w jednej z austriackich wytwórni i doskonale wpisuje się w modę, która panowała w Europie za rządów Ludwika XV. Po wieloletnich rządach Ludwika XIV, odznaczających się rozdmuchanym dworskim ceremoniałem, monumentalizmem, pompatycznością, czasy Ludwika XV wprowadziły na dwór francuski „powiew świeżego powietrza”. Życie francuskiego dworu uwalnia się ze sztywnych ram i skłania się ku większej swobodzie, kameralności, intymności, zmysłowości i wyrafinowaniu. W ślad za nowymi potrzebami ludzi, podąża sztuka, stanowiąca środek do realizacji wspomnianych pragnień. Pojawiają się bardziej swobodne tematy malarskie. Zmienia się nie tylko architektura, ale także rzemiosło artystyczne, odznaczające się lekkością, płynnością linii, swobodniejszą kompozycją i dekoracyjnością.
Zegar, który prezentujemy jako „obiekt miesiąca” jest świetnym przykładem tego frywolnego klimatu rokoka. Zachwyca wysublimowaną dekoracją, przepychem ozdób, ale już nie przytłaczających odbiorcy, ale raczej wzbudzających podziw, zaciekawienie i szacunek dla cierpliwości i kunsztu artysty.
oprac. Małgorzata Pierścieniak